مصارف درمانی گیاه براهمی در طب سنتی ایران و جهان

به طور سنتی در هندوستان ، گیاه براهمی برای درمان بیماریهای پوستی، سیفلیس، روماتیسم، جذام، بیماریهای مغزی، صرع، هیستری ، به عنوان لوسیون برای صاف شدن مو و تونیک مو به کار میرود. به طور متداول نیز این گیاه در هندوستان و پاکستان برای بهبود قدرت بدنی و به عنوان یک انرژی دهنده یا تونیک گیاهی به کار می رود.
در طب آیورودا از این گیاه به عنوان جوان کننده و تسکین دهنده سلولهای عصبی و مغزی، افزایش دهنده هوش و بهبود بخش حافظه استفاده می نمایند.
در جنوب شرقی آسیا، از این گیاه برای افزایش فعالیت مثانه و همچنین برای درمان اسهال، برخی بیماریهای چشم، آسم، فشار خون و التهاب به کار میرود.
در کشور فیلیپین برگ گیاه را به صورت ضماد برای زخمها، بریدگی های خفیف و خراشیدگی به کار میبرند. به طور سنتی در کشورهایی مانند اندونزی و شبه جزیره مالی به دو صورت خوراکی و موضعی برای بهبود زخمها و همچنین درمان لکوره و تب توکسیک استفاده مینمایند.
مصرف عصاره ی این گیاه نیز به عنوان داروی بهبود دهنده زخم، دارای تاریخچه طولانی در اروپا می باشد. این گیاه به صورت ترکیبی با گیاهانی مانند صبرزرد (barbadensis Aloe) و اسطوخودوس (angustifolia Lavandula ) برای بازسازی پوست و به عنوان عامل نرم کننده استفاده میشود . علیرغم مصرف طولانی مدت در طب سنتی، این گیاه به عنوان اولین عصاره خشک حاوی تری ترپنویید در دارونامه کدکس از سال ۱۸۸۴ تا سال ۱۹۴۱ مطرح بود که سه سال بعد از آن، مولکولهای تریترپنویید توسط Boiteau.P متخصص فرانسوی استخراج شد.
در دارونامه کشورهای مانند استرالیا، بلژیک، فرانسه، مکزیک، ایتالیا، سنگاپور و اسپانیا از این گیاه به فرمهای دارویی موضعی (به خصوص دهان) برای درمان زخم، اسکار و کلوییدها وجود دارد. به طور رایج این گیاه به صورت خوراکی باعث کاهش استرس و خستگی ، برای بهبود حافظه، بهبود قدرت یادگیری، کاهش اضطراب و افسردگی استفاده میشود. در مالزی از آن به صورت سبزی تازه در سالاد استفاده میکنند و معتقد هستند که این گیاه دارای اثرات مفیدی در بهبود حافظه، فراموشی، اضطراب و اگزما دارد .

مواد موثر و ترکیبات گیاه براهمی

ترکیبات گیاه براهمی (آب بشقابی) شامل فلاونوییدها (کویرستین، کامپفرول)، گلیکوزیدهای مختلف، ترپنوییدها (آسیاتیاکوزید، سنتللوزید، مادکاسوزید، براهموزید، براهمینوزید)، مادکاسسول، اسید مادکاسسیک، اسید آسیاتیک، اسید آسیاتیسنوتیک، اسید سنتلیک، اسید سنتویک، ایزو تانکونزید، اسیدهای چرب، آمینو اسیدها، فیتواسترول و تانن میباشد.

در فارماکوپه اروپا بخشهای هوایی این گیاه حاوی حداقل شش درصد مشتقات تام تریترپنویید به خصوص
آسیاتیاکوزید است و به عنوان منبع مهمی در گیاه خشک محاسبه میشود .

گیاه کامل حاوی حداقل دو درصد گلیکوزیدهای استر تریترپنی (آسیاتیاکوزید، مادکاسوزید) است و شناسایی گلیکوزیدهای استر تریترپنی به خصوص آسیاتیاکوزید توسط کروماتوگرافی لایه نازک و اسپکترواسکوپ صورت میگیرد .
با هیدرولیز آسیاتیاکوزید(C48H78O19) مادکاسوزید
(C48H78O20) اسیدآسیاتیک، گلوکوز رامنوز تولید میشود